Σαν σήμερα: Και εγένετο χάντμπολ

Ας πάμε με το νου μας, 46 χρόνια πίσω. Στο 1975. Σε μια μικρή κωμόπολη, στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας, το Αμύνταιο. Η Ελλάδα έχει μόλις βγει από μια επταετία διακυβέρνησης της χώρας από τη χούντα των συνταγματαρχών, ενώ δεν έχουν περάσει ούτε 30 χρόνια από τον πόλεμο και τον εμφύλιο.

Στην περιοχή η πλειοψηφία του πληθυσμού ανήκει στους λεγόμενους “εθνικόφρονες” ή στους “βασιλικούς”. Άλλωστε το Αμύνταιο απέχει ελάχιστα χιλιόμετρα από τα βουνά που βάφτηκαν κόκκινα από την εμφύλια διαμάχη, το Βίτσι και το Γράμμο.

Και ξαφνικά, σε αυτό το “δεξιό” έως και “ακροδεξιό” περιβάλλον, διορίζεται καθηγητής φυσικής αγωγής στο Γυμνάσιο, ένας “αριστερός”, που κυκλοφορεί με τον Ριζοσπάστη στο χέρι. Ο κόσμος τον βλέπει με καχυποψία, αλλά γρήγορα θα διαπιστώσει ότι ο “κομμουνιστής” δεν ήρθε για να κηρύξει τις θεωρίες του Μαρξ και του Λένιν, αλλά για να κάνει μια άλλους είδους επανάσταση. Αθλητική!

Δύο χρόνια αργότερα, στις 13 Φεβρουαρίου του 1977, η επανάσταση ξεσπά! Όλη η μικρή κοινότητα του Αμυνταίου θα βρεθεί εκείνο το πρωινό στη χωμάτινη αυλή του σχολείου, για να δει από κοντά τους επαναστάτες επί τω έργω. Με όπλα δύο τέρματα, δύο μπάλες και ένα τσουβάλι ασβέστη, οι μαθητές, μια ομάδα παιδιών από την Κοζάνη και δύο γυμναστές, ο “αριστερός” Χρήστος Κοτζαμανίδης και ο πιο “συντηρητικός” Θανάσης Ζάκας ανατρέπουν το κατεστημένο, ρίχνουν τα τείχη. Συμμετέχουν στο πρώτο τουρνουά χάντμπολ στην ελληνική επικράτεια!

Οι δύο γυμναστές είναι ταυτόχρονα παίκτες (ο Κοτζαμανίδης), προπονητές (ο Ζάκας), διαιτητές, μαζί με τον μαθητή Ηλία Μπούτση και διοργανωτές.

Ο Αμύντας Αμυνταίου η πρώτη ελληνική ομάδα που είχε ιδρυθεί λίγους μήνες νωρίτερα με μέλη τους μαθητές του σχολείου, κατακτά το πρώτο αυτό τουρνουά όπου μετέχουν ακόμα (με σειρά τελικής κατάταξης) η Νομαρχιακή Επιτροπή Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΝΕΛΕ) και το Λύκειο Αμυνταίου, καθώς και ο Εθνικός Κοζάνης στα αγόρια και ο Αμύντας με τη ΝΕΛΕ στα κορίτσια.

Βίντεο αυτού του πρώτου αγώνα εδώ:

https://www.facebook.com/hellenic.handball.federation/videos/478530662678077

Οι συμμετέχοντες στους πρώτους αγώνες:

ΑΜΥΝΤΑΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ
Νικόλαος Μουταφίδης, Αναστάσιος Μουταφίδης, Χρήστος Κοτζαμανίδης, Νικόλαος Παπαχρήστου, Θωμάς Τζήγας, Βασίλης Τραϊανός, Δημήτρης Χατσίκας, Πραξιτέλης Καζαντζίδης, Αλέξανδρος Τσουμήτας, Πέτρος Ρακόπουλος, Νικόλαος Γιώσκος, Ευάγγελος Σαρακατσάνης, Ηλίας Μπούτσης, Κώστας Κοκτσίδης, Ιωάννης Δήμου, Ιωάννης Παπαδόπουλος, Γιώργος Αναστασιάδης, Παύλος Καζαντζίδης, Κωνσταντίνος Λαζαρίδης, Ηλίας Δέτσικας.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ
Μάττας, Τζούτζιος, Μαυροματίδης, Γάτζιος, Καλαμάτος, Κάβουρας, Παπαϊωάννου, Μάφρας, Τσαλκιτσίδης, Βασιλειάδης, Κωνσταντίδης.

ΑΜΥΝΤΑΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Παρασκευή Νικολαϊδου, Κατερίνα Γιαννίδου, Παρασκευή Μπούρτζου, Ανδρομάχη Χατζή, Μαρία Μπάρου, Ρωμανίδου, Ανθούλα Γαργάνη, Ταμίλια, Αλεξάνδρα Χατζηιωάννου, Ιφιγένεια Παπαδάκη, Πετρούλα Χρηστίδου, Στυλιανή Τσουμήτα, Παρθενόπη Φωτιάδου, Αντωνία Χατζηκωνσταντίνου, Πανάτσου.

Χρέη γραμματείας εκτέλεσε η Μαρία Πετρίδου

Αυτός ο αγώνας δεν στήθηκε πρόχειρα την τελευταία στιγμή και δεν έγινε απλά για να γίνει ή για να μπουν οι συντελεστές σε ένα βιβλίο με ρεκόρ και παλιές ιστορίες.

Το Sports3.gr βρήκε και μίλησε με τον Χρήστο Κοτζαμανίδη, τον έναν από τους δύο πρωτεργάτες του ιστορικού αυτού γεγονότος, για να μας εξιστορήσει τα γεγονότα που προηγήθηκαν και τις μικρές λεπτομέρειες που συνοδεύουν τα εγκαινία της αγωνιστικής δράσης για το άθλημα του χάντμπολ στην Ελλάδα.

Sports3.gr: Από τη στιγμή που το χάντμπολ δεν ήταν γνωστό στην Ελλάδα, εσείς από πού ορμώμενος αποφασίσατε να το διδάξετε στο γυμνάσιο του Αμυνταίου.

Χρήστος Κοτζαμανίδης: Κατ’ αρχάς να πω ότι ξεκίνησα από τον στίβο και μετά έπαιξα μπάσκετ στον Πιερικό, μέχρι τη χρονιά που ανέβηκε στη μεγάλη κατηγορία. Είναι αλήθεια ότι το χάντμπολ δεν υπήρχε τότε στην Ελλάδα. Στο Αμύνταιο όμως βλέπαμε χάντμπολ από κανάλια της γειτονικής Γιουγκοσλαβίας, όπου το άθλημα ήταν πολύ διαδεδομένο (σ.σ.: η εθνική τους ομάδα είχε κατακτήσει το χάλκινο μετάλλιο στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα το 1970 και του 1974).

Σκεφτήκαμε τότε με τον συνάδελφο τον Θανάση Ζάκκα, να το διδάξουμε στα παιδιά ως ένα σπορ ιδανικό για να είναι σε διαρκή κίνηση στο μάθημα της γυμναστικής τις κρύες μέρες του χειμώνα.

Βλέπετε, τα τότε προγράμματα φυσικής αγωγής δεν λάμβαναν υπόψιν τις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες κάποιων περιοχών, όπως της Φλώρινας όπου το κρύο το χειμώνα είναι τσουχτερό με πολλές χιονοπτώσεις.

Κλειστά γυμνστήρια δεν υπήρχαν τότε, μόνο ένας χώρος με σπασμένα παράθυρα.

Ξεκινήσαμε διδάσκωντας ράγκμπι με υποτυπώδη τέρματα και αγωνιστική μορφή και περάσαμε στο χάντμπολ.

Sports3.gr: Και πώς οργανώσατε τη διδασκαλία; Ποια μεθοδολογία ακολουθήσατε για περάσετε τη γνώση στους μαθητές-αθλητές.

Χρήστος Κοτζαμανίδης: Όπως σας είπα, μάς βοήθησαν πολύ οι παραστάσεις από τη γιουγκοσλαβική τηλεόραση. Έπειτα παραγγείλαμε βιβλία προπονητικής και ασκησιολόγια από το εξωτερικό.

Ο Αμύντας, που ουσιαστικά ήταν η ομάδα των μαθητών και με τη δική μου συμμετοχή ως παίκτη, δουλεύτηκε εξελίχτηκε και κέρδισε το πρώτο πανελλήνιο τουρνουά στην Κατερίνη. Λίγο αργότερα πήραμε τη δεύτερη θέση στο πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα στο γήπεδο του Ιωνικού. Χάσαμε τότε την πρώτη θέση από δικό μου λάθος, αφού αν και πίβοτ, θέση που αγωνιζόμουν και στον Πιερικό, επέλεξα να παίξω περιφερειακός, κάτι που δεν μας βοήθησε στο παιχνίδι. Πολλοί από αυτούς τους παίκτες του Αμύντα συγκρότησαν και την πρώτη εθνική ομάδα.

Sports3.gr: Το υλικό, τέρματα και μπάλες, από τη στιγμή που το χάντμπολ ουσιαστικά δεν υπήρχε στην Ελλάδα, πού τα βρήκατε;

Χρήστος Κοτζαμανίδης: Τα τέρματα τα φτιάξαμε μόνοι μας, βάσει όσων έγραφαν τα βιβλία. Τα δίχτυα τα πήραμε δανεικά από το ποδοσφαιρικό γήπεδο. Θυμάμαι να πλέκουμε τα δικά μας δίχτυα μαζί με τους μαθητές στην τάξη τις μέρες που δεν μπορούσαμε να βγούμε στο προαύλιο για τη γυμναστική.

Τις γραμμές του γηπέδου τις φτιάξαμε εμείς με ασβέστη. Άλλωστε η αυλή ήταν χωμάτινη. Τις μπάλες, αν θυμάμαι καλά, τις προμηθευτήκαμε από ένα τοπικό αθλητικό κατάστημα, που ανήκε στον Δήμο Μαγκλάρα.

Sports3.gr: Πώς υποδέχτηκε η τοπική κοινωνία το γεγονός;

Χρήστος Κοτζαμανίδης: Σχεδόν όλος ο πληθυσμός του Αμυνταίου έσπευσε να δει το τουρνουά. Πολλοί ήρθαν από περιέργεια. Για μια μικρή κοινωνία της εποχής, επρόκειτο για ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Η ομάδα έγινε η μία από τις δύο λατρείες της περιοχής. Η άλλη ήταν η χορωδία.

Αυτός που έδωσε πνοή στο άθλημα ήταν ο δήμαρχος Στέφανος Γιαγκούλης.

Δυστυχώς, αργότερα, εξαιτίας λαθών μεταγενέστερων διοικήσεων, ο Αμύντας διαλύθηκε και σήμερα δεν υπάρχει στο μητρώο της ΟΧΕ. Προσωπικά όταν έφυγα ίδρυσα τον ΒΑΟ στη Θεσσαλονίκη, την ομάδα που πήρε τα δύο πρώτα κύπελλα.

 

Το πλήρες αφιέρωμα στου sports3.gr στον σύνδεσμο

https://handball.sports3.gr/san-simera-kai-egeneto-chantmpol-pics/